Dziedziczenie po rodzicach – co trzeba wiedzieć i od czego rozpocząć sprawy spadkowe
Dziedziczenie po rodzicach to temat, który może budzić wiele emocji, nie tylko tych związanych z trudnym przeżyciem, jakim jest utrata tak bliskiej osoby.
Jak uregulować sprawy spadkowe? Kto i w jakiej części odziedziczy spadek po rodzicach? Co trzeba wiedzieć o podatku od spadków i darowizn? Jak przedstawia się kwestia mieszkania po rodzicach – kto będzie miał do niego prawo? Komu i w jakiej wysokości przysługuje zachowek?
Odpowiedzi na powyższe i inne pytania związane z dziedziczeniem po rodzicach znajdziesz w dzisiejszym artykule! Zapraszamy do lektury.
Dziedziczenie po rodzicach – kto i w jakich częściach odziedziczy spadek po rodzicach
Kto dziedziczy spadek po rodzicach? Dziedziczenie po rodzicach, może nastąpić z ustawy lub testamentu. Dziedziczenie testamentowe oznacza, że nasz bliski za życia sporządził dokument, w którym samodzielnie wskazał, co ma stać się z jego majątkiem po śmierci. Testament, czyli ostatnia wola zmarłego pozwala swobodnie określić spadkobierców oraz majątek, który przejmą.
Testament daje tę możliwość, by spadkobiercą mianować zupełnie dowolną osobę – również kogoś niespokrewnionego ze spadkodawcą – przyjaciela, opiekuna, a nawet wybraną organizację.
A więc dzięki testamentowi, rodzice mogą sami wskazać, kto i jaką część ich majątku odziedziczy. Testament może uchronić przed wieloma problemami związanymi z walką o spadek i ułatwić dziedziczenie po rodzicach.
Może cię zainteresować: Darowizna domu od rodziców 2024
Zawsze gdy testament nie został sporządzony, dochodzi do dziedziczenia z ustawy, czyli według przepisów wskazanych w kodeksie cywilnym. Zgodnie z polskim prawem, w przypadku śmierci dowolnej osoby, spadkobiercami powołanymi do dziedziczenia w pierwszej kolejności są dzieci oraz małżonek osoby zmarłej.
Małżonek oraz dzieci zmarłego dziedziczą spadek w równych częściach, natomiast część spadku należąca do małżonka nie może być mniejsza niż 1/4 spadku. Jeżeli w momencie śmierci spadkodawcy jego małżonek nie żyje, to cały spadek dziedziczą dzieci w równych częściach – tak wygląda dziedziczenie po rodzicach. Będą oni współwłaścicielami całego majątku spadkowego.
W przypadku, gdy jedno z dzieci spadkodawcy nie dożyło momentu śmierci swojego rodzica, to spadek, który przypadłby nieżyjącemu potomkowi, odziedziczą z kolei jego dzieci (wnuki spadkodawcy), również w równych częściach.
Dopóki żyje choćby jeden potomek spadkodawcy, do dziedziczenia nie dojdą następne osoby według kolejności wskazanej w przepisach! Wyjątkiem będzie sytuacja, kiedy to potomkowie spadkodawcy spadek odrzucą. Wtedy powoływani są kolejni spadkobiercy.
Dziedziczenie po rodzicach – jak uregulować sprawy spadkowe
Zasady wskazane w powyższym akapicie ukazują, jak wygląda dziedziczenie po rodzicach. Załóżmy, że spadek po rodzicach odziedziczą ich dzieci – jakie formalności związane ze spadkiem czekają na spadkobierców? Jak uregulować sprawy spadkowe?
- Przyjęcie lub odrzucenie spadku.
W ciągu 6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o powołaniu do spadku spadkobiercy mogą zadecydować czy chcą spadek przyjąć, czy też odrzucić. Dziedziczenie po rodzicach nie zawsze jest pożądane np. gdy wiemy o dużych kwotach długów pozostawionych przez spadkodawców, lub gdy po prostu nie chcemy uczestniczyć w procesie podziału majątku spadkowego.
Odrzucenie i przyjęcie spadku wprost wymaga złożenia oświadczenia w sądzie lub u notariusza. Brak jakichkolwiek działań podjętych przez spadkobiercę we wskazanym terminie 6-miesięcy, spowoduje, że spadek będzie z automatu przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkodawcy do wysokości wartości odziedziczonego spadku.
- Nabycie spadku
Po upływie 6-miesięcznego terminu lub gdy wszyscy spadkobiercy złożą wcześniej oświadczenia czy spadek przyjmują, czy też odrzucają, można rozpocząć kolejny etap, którym jest procedura nabycia spadku. Formalne potwierdzenie praw do spadku, przysługujących spadkobiercy może nastąpić w sądzie, poprzez postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku, lub u notariusza, który sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia.
Dokument uzyskany w sądzie lub u notariusza zawiera dane spadkobierców oraz wysokość udziału w spadku, jaki posiada każdy z nich – to formalne potwierdzenie przysługujących praw. Po co spadkobiercy taki dokument? M.in. po to, aby móc dysponować nabytym spadkiem – wpisać siebie jako nowego właściciela nieruchomości do księgi wieczystej, sprzedać nieruchomość, wypłacić pieniądze z konta spadkodawcy, czy też rozpocząć dalszy etap postępowania spadkowego – dział spadku.
Stwierdzenie nabycia spadku nie jest obowiązkowe i można przeprowadzić je w dowolnym momencie. Prawo nie wskazuje żadnych ram czasowych na dokonanie tego kroku.
- Dział spadku
Dziedziczenie po rodzicach przez dzieci, może spowodować, że spadek stanie się współwłasnością kilku osób. Na wcześniejszym etapie stwierdzenia nabycia spadku, wskazuje się jedynie udziały w spadku, a nie to który składnik majątku przypadnie określonemu spadkobiercy. Takiego podziału mogą dokonać dzięki procedurze działu spadku.
Dział spadku, czyli podział, który ma na celu rozdysponowanie majątku spadkodawcy między spadkobierców na wyłączną własność, może przebiegać umownie lub sądowo. Do sądu zazwyczaj udają się spadkobiercy, którzy nie potrafią porozumieć się w kwestii podziału, np. gdy kilku spadkobierców dziedziczy wspólnie jedno mieszkanie, i każdy z nich chciałby przejąć je na wyłączność.
Dział spadku, podobnie jak stwierdzenie nabycia spadku, nie jest obowiązkowy, choć w wielu przypadkach po prostu bywa konieczny dla uregulowania sytuacji między spadkobiercami.
Dziedziczenie po rodzicach – podatek od spadku
W Polsce obowiązuje podatek od spadków i darowizn, którego wysokość zależy między innymi od stopnia pokrewieństwa między spadkobiercą a spadkodawcą oraz wartości majątku odziedziczonego w spadku. Czy dziedziczenie po rodzicach rodzi obowiązek zapłaty podatku od spadków?
W przypadku dziedziczenia po rodzicach, dzieci, jako osoby najbliższe spadkodawcy będą całkowicie zwolnione z zapłaty podatku od spadków, bez względu na wartość spadku.
Aby zapłata podatku nie obowiązywała, trzeba zgłosić nabycie spadku w formularzu SD-Z2 do Urzędu Skarbowego w czasie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia sądu w sprawie stwierdzenia nabycia spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.
Dziedziczenie po rodzicach – dziedziczenie mieszkania po rodzicach
Dziedziczenie po rodzicach często rodzi ważny temat związany z nieruchomością pozostawioną przez naszych bliskich. Tak jak cały majątek spadkodawcy, nieruchomość stanie się własnością spadkobierców. Jeżeli spadkobierca jest jeden, to on uzyska pełne prawo do nieruchomości, natomiast gdy spadkobierców jest kilku, to nieruchomość będzie przedmiotem współwłasności w udziałach.
Jak zostało wspomniane, potwierdzenie praw do spadku będzie obowiązkowym krokiem, aby współwłaściciele mogli zaktualizować dane w księdze wieczystej, rozporządzać nieruchomością, sprzedać ją lub podzielić.
Współwłaściciele są zobowiązani do ponoszenia kosztów, jakie generuje nieruchomość. Powinni opłacać je w częściach odpowiadających wysokości ich udziałów w nieruchomości. W taki sam sposób rozlicza się wszelkie przychody z nieruchomości. Co więcej, współwłaściciele wspólnie decydują o losach nieruchomości i czynnościach, jakich należy podjąć.
Dziedziczenie mieszkania po rodzicach często rodzi konflikty między rodzeństwem. W praktyce sytuacja, gdy jedna nieruchomość ma kilku współwłaścicieli, jest bardzo trudna, bo ich potrzeby i pomysły dotyczące wykorzystania nieruchomości mogą być bardzo różne. Ktoś chciałby zatrzymać nieruchomość, aby w niej zamieszkać, inna osoba wolałaby ją sprzedać i podzielić się zyskami, jeszcze inna wynająć i w ten sposób czerpać korzyści.
Dodatkowo w trakcie trwania współwłasności często dochodzi do różnych konfliktów natury finansowej i osobistej np. gdy tylko jeden ze spadkobierców korzysta z mieszkania lub gdy jeden ze spadkobierców nie płaci i nie interesuje się wspólną nieruchomością.
Jak w takim przypadku pogodzić spadkobierców mieszkania?
- Można sprzedać sporną nieruchomość, tym samym zakończyć wszelkie problemy i podzielić się zyskiem ze sprzedaży.
- Nieruchomość może przejąć jeden ze spadkobierców. Reszta spadkobierców otrzyma uzgodnioną wcześniej spłatę.
- Jeżeli spadkobiercy mają odmienne zdania co do wykorzystania i losów nieruchomości, występują duże konflikty i brak jest szans na konstruktywną rozmowę oraz samodzielne osiągniecie porozumienia, każdy ze spadkobierców jest uprawniony, by wszcząć postępowanie sądowe, w toku którego współwłasność zostanie rozwiązana przez sąd.
- Aby zakończyć kłopotliwą współwłasność bez wszczynania postępowania sądowego i bez konieczności uczestnictwa w rozprawach, każdy współwłaściciel może indywidualnie sprzedać udział w nieruchomości i pozbyć się problemów wygodnie i dużo szybciej.
Dziedziczenie mieszkania po rodzicach jest kłopotliwe? Spory między spadkobiercami nie pozwalają zarządzać nieruchomością ani z niej korzystać? Wolisz uniknąć stawania w sądzie z bliską rodziną? Odziedziczyłeś udział w nieruchomości i chciałbyś pozbyć się go w sposób sprawny i zgodny z literą prawa?
Sprawdź Skup nieruchomości i udziałów w nieruchomości ze spadków Skup.io. Porozmawiaj ze specjalistami o możliwościach sprzedaży w Twoim indywidualnym przypadku. Zapraszamy do rozmowy z kompetentnymi doradcami Skup.io!
Dziedziczenie po rodzicach – zachowek po rodzicach
Zachowek po rodzicach to prawo do otrzymania określonej części spadku, które przysługuje określonym osobom z najbliższego grona rodziny spadkodawcy, gdy zostały one pominięte w testamencie. Zachowek to roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej, które należy się zstępnym, małżonkowi lub rodzicom spadkodawcy.
Jeżeli rodzic przekazał cały swój majątek w testamencie tylko jednemu dziecku, to pozostałe dzieci mogą ubiegać się o zachowek właśnie od tego powołanego w testamencie spadkobiercy.
Ile wynosi zachowek? Podkreślenia wymaga fakt, że zachowek to uprawnienie do żądania pewnej określonej kwoty pieniężnej. Pokrzywdzona brakiem spadku osoba, nie może żądać wydania żadnych rzeczy wchodzących w skład spadku czy np. nieruchomości. Zachowek wynosi 1/2 wartości udziału spadkowego, jaki przypadłby danej osobie, gdyby doszło do dziedziczenia ustawowego. Wyjątkowo, dla osób, które nie ukończyły jeszcze 18 lat oraz osób trwale niezdolnych do pracy, zachowek wyniesie 2/3 udziału w spadku, który przypadłby w wyniku dziedziczenia ustawowego.
Dziedziczenie po rodzicach może skłonić pokrzywdzonego potomka do egzekwowania swoich praw. Z prawa do zachowku, uprawniony może skorzystać lecz nie musi – jest to jego wolą. Aby skorzystać z prawa do zachowku po rodzicach, konieczne jest zgłoszenie roszczenia w ciągu 5 lat od momentu śmierci spadkodawcy lub ogłoszenia testamentu.
Zachowek nie będzie należał się dziecku, które zostało wydziedziczone, odrzuciło spadek, zrzekło się dziedziczenia.
Dziedziczenie po rodzicach – wydziedziczenie
Wydziedziczenie to pojęcie, które może wzbudzić wiele emocji i kontrowersji w rodzinie. Polega ono na wykluczeniu spadkobiercy z dziedziczenia i prawa do zachowku. Ważne jest pamiętać, że wydziedziczenie musi być odpowiednio udokumentowane w testamencie sporządzonym przez spadkodawcę.
Dziedziczenie po rodzicach ominie dziecko, które zostało wydziedziczone w testamencie.
Może cię zainteresować: Mieszkanie bez księgi wieczystej 2024 – to trzeba wiedzieć!
Wydziedziczyć można jedynie osobę, która wykazała się wyjątkowo negatywnym zachowaniem wobec spadkodawcy. Nie można wydziedziczyć dziecka, tak po prostu, bezpodstawnie. Prawo przewiduje trzy przesłanki, które umożliwiają spadkodawcy wydziedziczenie krewnego.
Mówi o tym art. 1008 K.C. – Spadkodawca może pozbawić prawa do zachowku gdy uprawniony do zachowku:
– wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
– dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
– uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Dziedziczenie po rodzicach – podsumowanie
Dziedziczenie po rodzicach może nastąpić na dwa sposoby – z ustawy lub z testamentu. Osobami dziedziczącymi w pierwszej kolejności z ustawy są dzieci zmarłego rodzica oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych. Jeżeli oboje rodzice nie żyją, spadek odziedziczą tylko dzieci.
O tym warto pamiętać w temacie, jakim jest dziedziczenie po rodzicach:
- spadkobierca zawsze ma możliwość odrzucić spadek, jeżeli nie chce dziedziczyć,
- aby w pełni swobodnie dysponować całym majątkiem po rodzicach należy przeprowadzić postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku w sądzie, lub udać się do notariusza, który sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia,
- dzieci są zwolnione z zapłaty podatku od spadków po rodzicach, lecz należy pamiętać o zgłoszeniu spadku do Urzędu Skarbowego na czas,
- spadek oraz nieruchomość odziedziczoną po rodzicach można podzielić w toku postępowania o dział spadku lub bez udziału sądu umownie, jeżeli spadkobiercy potrafią się porozumieć w tej kwestii,
- dzieciom, jako najbliższym krewnym przysługuje zachowek,
- wydziedziczone w testamencie dziecko, nie może ubiegać się o zachowek.
Absolwentka Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, Redaktor naczelny wydawnictwa Skup.io. Ekspertka z zakresu prawa i rynku mieszkaniowego, autorka ponad 300 artykułów z obszaru obrotu nieruchomościami, w przystępny sposób wyjaśnia przepisy oraz procedury prawne obowiązujące na w Polsce. Tworzy edukacyjne i pomocne treści, wykorzystując szeroką wiedzę w zakresie zbywania, nabywania oraz udostępniania nieruchomości. Porusza zarówno popularne, jak i niszowe kwestie, przedstawiając praktyczne rozwiązania problemów, z którymi mierzą się właściciele oraz sprzedający. Zawsze na bieżąco z nowościami i problemami spotykanymi w branży nieruchomości.
Kompetencje w powyższej tematyce zdobyła, współpracując z agencjami nieruchomości, autorytetami prawa, a także odbywając profilowane kursy dotyczące m.in. wyceny nieruchomości, aspektów prawnych przy obrocie nieruchomościami czy sprzedaży nieruchomości zadłużonych.
Prywatnie interesuje się wszystkim, co związane z muzyką folkową - tańczy, śpiewa oraz uczy się gry na skrzypcach. Lubi spędzać czas aktywnie. Podróże, a w szczególności wędrówki po górach w towarzystwie przyjaciół i męża, są dla niej najlepszym sposobem na relaks.
Polub lub skomentuj artykuł