Nieuregulowany spadek po rodzicach – postępowanie spadkowe
Spadkobiercy nawet po wielu latach od śmierci bliskich osób, mogą podjąć kroki w celu przeprowadzenia postępowania spadkowego. Nieuregulowany spadek po rodzicach może utrudniać rozporządzanie konkretnymi składnikami majątku spadkowego.
Jak uregulować sprawy spadkowe po rodzicach? Ile potrwa załatwienie spraw u notariusza, a ile, gdy postępowanie przeprowadza sąd? Kiedy uregulowanie spraw spadkowych okazuje się konieczne i dlaczego nieuregulowany spadek po rodzicach może sprawić problem w przyszłości?
Nieuregulowany spadek po rodzicach – kto dziedziczy spadek po rodzicach
Kto, w przypadku śmierci rodziców staje się nowym właścicielem i zarządcą ich majątku? Otóż przepisy prawa jasno określają hierarchię osób uprawnionych do dziedziczenia.
Może cię zainteresować: Współwłasność nieruchomości a śmierć współwłaściciela
Zgodnie z Kodeksem Cywilnym pierwszymi w kolejności osobami powołanymi do dziedziczenia po śmierci każdej osoby są małżonek i dzieci. Wszyscy uprawnieni, dziedziczą spadek w równych częściach, z tym że udział małżonka w spadku nie może być mniejszy niż 1/4.
Nieuregulowany spadek po rodzicach przez wiele lat, może doprowadzić do sytuacji, gdy jeden z potomków umrze. Wobec tego, do dziedziczenia tej części spadku, przypadającej już nieżyjącemu potomkowi, mogą zostać powołane jego dzieci.
Warto pamiętać również o tym, że spadek może zostać przez poszczególnego spadkobiercę odrzucony, co może skutkować zwiększeniem udziałów w spadku pozostałych, lub powołaniem do dziedziczenia kolejnych osób (zstępnych). Odrzucenie spadku może nastąpić w ciągu 6 miesięcy od momentu powołania do spadku, więc jeśli mowa o starym spadku (kilku lub kilkunastoletnim), odrzucenie mogło nastąpić dawno temu, zaś teraz nie można już go dochodzić.
Warto mieć na uwadze fakt, że gdy żyje choćby jedno dziecko, nieuregulowany spadek po rodzicach przypadnie właśnie jemu, a do dziedziczenia nie zostaną powołane kolejne osoby.
Nieuregulowany spadek po rodzicach – czy trzeba przeprowadzać postępowanie spadkowe
Co rozumiemy pod pojęciem postępowanie spadkowe czy sprawa spadkowa? Pod tym pojęciem kryje się notarialne lub sądowe potwierdzenie praw do spadku oraz (jeżeli spadkobierców jest kilku i nie chcą pozostawać we współwłasności) podział majątku spadkowego między spadkobierców.
Czy po śmierci rodziców zawsze będzie konieczne przeprowadzanie postępowania spadkowego? Nie. Spadkobiercy nie mają formalnego obowiązku regulowania spraw spadkowych. Nikt nie będzie ścigał osób, które przez wiele lat mają nieuregulowany spadek po rodzicach. Postępowanie spadkowe po rodzicach, można przeprowadzić w dowolnym czasie, także wtedy gdy od śmierci rodziców minęły lata.
Uprawnienie do przeprowadzenia postępowania spadkowego się nie przedawnia. Jednakże, w bardzo wielu sytuacjach korzystniej jest załatwić wszelkie sprawy po śmierci rodziców bez zbędnej zwłoki. Dlaczego? Nieuregulowany spadek po rodzicach może prowadzić do różnego rodzaju komplikacji i trudności dla potencjalnych dziedziców. Brak formalnego uregulowania sprawy może uniemożliwić dostęp do majątku, dysponowanie nim, a niekiedy być przyczyną konfliktów rodzinnych.
Nieuregulowany spadek po rodzicach – jak uregulować sprawy spadkowe
Bardzo często zdarza się, że dzieci nie podejmują sie uregulowania spraw spadkowych przez wiele lat po śmierci rodziców – jeżeli w skład spadku wchodzą przedmioty, które nie wymagają formalnego potwierdzenia, aby móc z nich korzystać/zarządzać nimi. Bywa, że przedmiotem dziedziczenia jest nieruchomość, którą w naturalny sposób przejmuje jedno z dzieci np. to, które opiekowało się rodzicami do ich śmierci, zaś reszta spadkobierców nie zgłasza w tym aspekcie sprzeciwu, i sprawy trwają tak przez dłuższy czas.
Natomiast, problem może pojawić się w momencie, gdy zdecydujemy się sprzedać taką nieruchomość. Wtedy nieuregulowany spadek po rodzicach trzeba będzie “uregulować”. Po pierwsze, aby sprzedaż odziedziczonej nieruchomości była możliwa potrzeba potwierdzić prawo do spadku (w tym nieruchomości) i wpisać spadkobiercę jako właściciela do księgi wieczystej.
Po drugie, tak jak we wskazanym powyżej przykładzie, choć nieruchomość zamieszkiwał i użytkował jeden spadkobierca, a reszta wyraziła na to zgodę, to formalnie nieruchomość jest przedmiotem współwłasności, i aby ją skutecznie zbyć, potrzeba będzie jeszcze zgody wszystkich pozostałych spadkobierców, chyba że zostanie przeprowadzony dział spadku.
Nieuregulowany spadek po rodzicach – potwierdzenie nabycia spadku
Po pierwsze, aby potwierdzić swoje prawa do spadku, możemy albo skorzystać z usług notariusza, albo złożyć wniosek do sądu. Potwierdzenie praw do spadku oznacza wyszczególnienie kręgu spadkobierców oraz ich udziałów w spadku – potwierdzimy kto dziedziczy i w jakiej wysokości. Nawet gdy spadkobierca jest jeden, musi on wykonać ten krok.
Akt poświadczenia dziedziczenia to dokument potwierdzający prawa spadkobierców do spadku, który uzyskamy od notariusza. Akt ten można uzyskać tylko wtedy, gdy do notariusza przybędą jednocześnie na wizytę wszyscy spadkobiercy testamentowi i ustawowi oraz przedstawią wymagane przez notariusza dokumenty.
Nieuregulowany spadek po rodzicach, można uregulować również sądowo. Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku, przeprowadzi sąd. Plusem tego rozwiązania jest brak konieczności jednoczesnego stawiania się wszystkich spadkobierców. Często wystarcza obecność jednego spadkobiercy. Co ważne, dzieci zmarłych rodziców mogą wnioskować o stwierdzenie nabycia spadku po obojgu rodzicach jednocześnie w jednym wniosku.
Aby formalnie potwierdzić nabycie spadku na dwa powyższe sposoby, niezbędne będzie złożenie dokumentów takich jak: odpis aktu zgonu spadkodawcy, akty urodzenia i akty małżeństwa spadkobierców.
Jaki jest koszt procedury sądowej, a jaki procedury notarialnej? Jeżeli chodzi o drogę notarialną. Notariusz pobierze opłatę stałą za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia (50 zł + VAT), protokołu dziedziczenia (100 zł + VAT) oraz opłatę za odpisy (6zł za każdą stronę). Szacunkowy koszt procedury notarialnej to ok. 200 zł.
Wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku wiąże się z opłatą stałą w wysokości 100 zł, zaś wydanie odpisu postanowienia to koszt 20 zł.
Nieuregulowany spadek po rodzicach – podział majątku po rodzicach
Po uzyskaniu postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku przez spadkobierców lub notarialnego aktu możemy zakończyć załatwianie spraw spadkowych na tym etapie. Natomiast, jeżeli spadkobierców jest kilku i chcą oni doprowadzić sprawę do końca lub kłócą się o podział dóbr po spadkodawcach, mogą zdecydować się na kolejny krok, jakim jest dział spadku.
Gdy spadkobiercy nie chcą pozostawać we współwłasności, i porozumieli się w kwestii tego, w jaki sposób majątek powinien zostać rozdzielony między nich (np. jedno z dzieci otrzyma nieruchomość, lecz zapłaci umówioną kwotę na rzecz rodzeństwa, które odstąpi swoje udziały) mogą udać się do notariusza i tam dopełnić formalności.
Jeżeli spadkobiercy nie mogą się porozumieć jak podzielić spadek lub wspólne zarządzanie majątkiem jest trudne, każdy ze spadkobierców może wystąpić do sądu o dział spadku. W sądzie można dokonać szczegółowych rozliczeń między spadkobiercami (nakładów, wydatków…) oraz podzielić odziedziczone składniki – o sposobie podziału zadecyduje już sąd.
Dostępnymi sposobami podziału nieruchomości przez sąd są:
- podział fizyczny,
- przyznanie jednemu spadkobiercy nieruchomości na własność,
- sprzedaż na licytacji i podział uzyskanej kwoty.
Jeżeli spadku nie da się podzielić proporcjonalnie do udziałów, spadkobiercy mogą zostać zobligowani do spłat lub dopłat.
Nieuregulowany spadek po rodzicach – ile trwa postępowanie spadkowe
Powyżej przedstawiliśmy kroki, które należy podjąć, aby załatwić sprawy spadkowe. Nieuregulowany spadek po rodziach – ile może potrwać postępowanie spadkowe? Niestety, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ czas trwania takiego postępowania może różnić się w zależności od tego, którą drogę wybierzemy – notarialną czy sądową, oraz wielu innych czynników
Przede wszystkim warto zaznaczyć, że długość trwania postępowania spadkowego zależy przede wszystkim od skomplikowania sprawy oraz obciążenia sądowej administracji. Jeśli dokumentacja dotycząca spadku jest kompletna i nie budzi wątpliwości co do dziedziców czy podziału majątku, procedura może potrwać krócej i zostać załatwiona w kilka miesięcy.
Niemniej jednak w przypadku bardziej skomplikowanych spraw lub sporów pomiędzy spadkobiercami proces ten może znacznie się wydłużyć. Niektóre sądowe sprawy spadkowe trwają nawet kilka lat.
Sprawa wygląda o wiele prościej, gdy spadkobiercy znajdą wspólny język i będą umieć współdziałać w kwestii załatwienia niezbędnych spraw. Potwierdzenie praw do spadku u notariusza możemy zrealizować podczas jednej wizyty – podobnie jeśli chodzi o podział odziedziczonej nieruchomości u notariusza.
Spadkobiercy mogą skorzystać z usług dowolnego notariusza, nie mają zaś wyboru jeżeli chodzi o wybór sądu, który przeprowadzi stwierdzenie nabycia spadku – jest to sąd rejonowy, właściwy dla miejsca, w które było ostatnim miejscem zamieszkania spadkodawcy lub spadkodawców.
Nieuregulowany spadek po rodzicach – dlaczego warto przeprowadzić postępowanie spadkowe
Nieuregulowany spadek po rodzicach może być problematyczny dla spadkobierców. Postępowanie spadkowe ma na celu formalne uregulowanie dziedziczenia majątku po zmarłych rodzicach oraz ustalenie prawidłowych podziałów między spadkobiercami.
Generalnie, postępowanie spadkowe warto przeprowadzić wtedy, gdy składnikiem spadku jest nieruchomość.
Przez przeprowadzenie postępowania można dokładnie określić udziały przysługujące spadkobiercom. Wysokość udziałów wpływa m.in. na to, w jakiej wysokości spadkobierca będzie ponosił koszty utrzymania nieruchomości oraz w jakiej wysokości otrzyma przychody, jakie generuje wspólna nieruchomość. To umożliwi uniknięcie niejasności i niepotrzebnych sporów w przyszłości.
Sprzedaż odziedziczonej nieruchomości nie będzie możliwa, jeżeli nie potwierdzi się praw do spadku. Potwierdzenie praw do spadku otwiera również drogę do postępowania mającego na celu podział majątku spadkowego. W jego toku nieruchomość można przyznać jednemu spadkobiercy na własność.
Co więcej, im dłużej nieuregulowany spadek po rodzicach pozostaje nieuregulowany, tym trudniej może być w przyszłości dopełnić formalności. W ciągu wielu lat od śmierci spadkodawcy może zmienić się krąg osób uprawnionych do spadku – gdy umrze jeden z potomków, spadek mogą dziedziczyć jego dzieci. Im więcej spadkobierców, tym trudniej o porozumienie i szybsze załatwienie sprawy.
Również, gdy przedmiotem dziedziczenia są np. pieniądze zgromadzone na koncie bankowym, obligacje czy samochody – do rozporządzania tymi składnikami majątku po rodzicach, należy przeprowadzić postępowanie spadkowe.
Nieuregulowany spadek po rodzicach – kiedy postępowanie spadkowe nie będzie konieczne
Kiedy nieuregulowany spadek po rodzicach nie będzie wymagał od spadkobierców podejmowania czynności notarialnych lub sądowych?
Przeprowadzenie postępowania spadkowego nie w każdym przypadku jest konieczne. To, czy takie postępowanie będzie wymagane, zależy od tego, co wchodzi w skład spadku. Jeżeli spadkiem jest gotówka lub drobne ruchomości to spadkobiercy mogą bez problemu samodzielnie podzielić te przedmioty między siebie. Ingerencja sądu czy notariusza nie będzie wymagana.
W takiej sytuacji spadkobiercy powinni pamiętać o obowiązkach podatkowych.
Nieuregulowany spadek po rodzicach – mieszkanie w spadku
Nieuregulowany spadek po rodzicach to bardzo często nieruchomość – mieszkanie lub dom. Jeżeli składnikiem spadku będzie nieruchomość, to szczególnie warto zadbać o dopełnienie formalności związanych ze spadkiem, bez zbędnej zwłoki.
Może cię zainteresować: Współwłaściciel domu nie płaci rachunków
Potwierdzenie nabycia spadku daje możliwość zmiany właściciela w księdze wieczystej nieruchomości. Bez potwierdzenia praw do spadku, zmarła osoba wciąż będzie widnieć jako właściciel i nie zmienimy tych danych w żaden inny sposób. Należy uprzednio udać się do notariusza lub przeprowadzić postępowanie sądowe i następnie złożyć wniosek do sądu wieczystoksięgowego.
Mieszkanie w spadku nie będzie mogło również zostać sprzedane, jeżeli spadkobierca lub spadkobiercy nie będą dysponować dokumentami poświadczającymi ich prawa do spadku.
Nieuregulowany spadek po rodzicach – podsumowanie
Nieuregulowany spadek po rodzicach może utrudniać relacje między spadkobiercami, jak i dysponowanie odziedziczonym mieniem. Warto przeprowadzić postępowanie spadkowe, aby finalnie uregulować sprawy związane ze spadkiem. Dzięki temu można uniknąć potencjalnych sporów i zapewnić sprawiedliwy podział majątku po zmarłych rodzicach.
Postępowanie spadkowe będzie właściwe jeżeli w skład spadku wchodzą nieruchomości, samochody czy też oszczędności zgromadzone na koncie bankowym. Bez potwierdzenia swoich praw do majątku spadkowego spadkobiercy nie uzyskają dostępu do pieniędzy po rodzicach, nie będą mogli sprzedać odziedziczonej nieruchomości, ani zarejestrować samochodu na inną osobę.
Formalności sądowe lub notarialne nie będą natomiast konieczne, gdy w skład spadku wchodzi gotówka czy drobne ruchomości. Spadkobiercy mogą je samodzielnie rozdysponować między siebie.
Absolwentka Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, Redaktor naczelny wydawnictwa Skup.io. Ekspertka z zakresu prawa i rynku mieszkaniowego, autorka ponad 300 artykułów z obszaru obrotu nieruchomościami, w przystępny sposób wyjaśnia przepisy oraz procedury prawne obowiązujące na w Polsce. Tworzy edukacyjne i pomocne treści, wykorzystując szeroką wiedzę w zakresie zbywania, nabywania oraz udostępniania nieruchomości. Porusza zarówno popularne, jak i niszowe kwestie, przedstawiając praktyczne rozwiązania problemów, z którymi mierzą się właściciele oraz sprzedający. Zawsze na bieżąco z nowościami i problemami spotykanymi w branży nieruchomości.
Kompetencje w powyższej tematyce zdobyła, współpracując z agencjami nieruchomości, autorytetami prawa, a także odbywając profilowane kursy dotyczące m.in. wyceny nieruchomości, aspektów prawnych przy obrocie nieruchomościami czy sprzedaży nieruchomości zadłużonych.
Prywatnie interesuje się wszystkim, co związane z muzyką folkową - tańczy, śpiewa oraz uczy się gry na skrzypcach. Lubi spędzać czas aktywnie. Podróże, a w szczególności wędrówki po górach w towarzystwie przyjaciół i męża, są dla niej najlepszym sposobem na relaks.
Polub lub skomentuj artykuł